Tο σημάδι του Αβελ 9

Πέρα από την Εμμα Μποβαρύ, δεν έχω συναντήσει άλλη γυναίκα που τα μάτια της να μην μπορεί να τα περιγράψει καλά ο συγγραφέας. Θυμάμαι που γυρνούσα μπρος πίσω τις σελίδες μέχρι να καταλάβω τι χρώμα είχαν. Δεν το κατάλαβα ποτέ. Στη μια παράγραφο ο Φλωμπέρ τα περιέγραφε στιλπνά μαύρα, λίγες σελίδες αργότερα έπαιρναν καστανές αποχρώσεις, ενώ όταν ο ήλιος ήταν κόντρα αποκτούσαν έναν σκούρο μπλε τόνο. Κανείς δεν μπορεί να περιγράψει τα μάτια της Έμμας Μποβαρύ. Ούτε κι εγώ τα δικά σου. Ήταν 28 Οκτωβρίου, μια μέρα αδύνατο για έναν Έλληνα να ξεχαστεί, όταν με πρωτοκοίταξες. Εκείνη την πρώτη στιγμή μου φάνηκαν κατάμαυρα σαν τα μαλλιά σου. Η ειρωνεία της ζωής μου, πανταχού παρούσα, με είχε φέρει αυτή τη σημαδιακή ημερομηνία στο Βερολίνο. Τώρα που είπα σημαδιακή ημερομηνία σκέφτομαι ότι αν πίστευα στις μυστικές συμπτώσεις που καθορίζουν τη ζωή μας, θα έπρεπε να υποψιαστώ ότι με αυτή την επέτειο γνωριμίας η σχέση μας θα εξελισσόταν σε ένα διαρκές όχι και σε πόλεμο. Αλλά δεν το σκέφτηκα. Έπινα τον εσπρέσο μου στη μπάρα ενός μικρού καφέ του συγκροτήματος βιβλιοπωλείων που μου θύμιζε έντονα τη δική μας στοά του βιβλίου, αλλά σε μεγαλύτερη κλίμακα. Η παρουσίαση του βιβλίου που είχα μεταφράσει είχε μόλις τελειώσει, ο ηλικιωμένος συγγραφέας είχε αποχωρήσει μετά τις υπογραφές για να ξεκουραστεί, κι εγώ καθόμουν να ξαποστάσω λιγάκι πριν επιστρέψω στο ξενοδοχείο να ετοιμαστώ για τη βραδινή δεξίωση. Η παρουσίαση είχε πάει απρόσμενα καλά, υπολόγισα περίπου 300 επισκέπτες, αρκετοί ελληνικής καταγωγής, άνθρωποι του λόγου, που η πένα του Αντρέα Μάρκελλου τους κρατούσε σε επαφή με την πατρίδα, με τη σκέψη της Ελλάδας, με την ιδέα της, λόγω της ιδιαίτερης γλώσσας που χρησιμοποιούσε και που τόσο με είχε δυσκολέψει στην απόδοση. Ήταν το πρώτο έργο του που μεταφραζόταν στα Γερμανικά και είχα ήδη κλείσει τη συμφωνία για τις Μέρες στην έρημο, το δεύτερο. Η δουλειά μου τον είχε ικανοποιήσει. Από τη μέρα της κυκλοφορίας μέχρι την παρουσίαση είχε εξαντληθεί η πρώτη έκδοση και οι κριτικές στα γερμανικά λογοτεχνικά έντυπα ήταν εξαιρετικές. Και για τη μετάφραση. Ξαφνικά εμφανίστηκες μπροστά μου. Φορούσες ένα καφέ σάλι που σκέπαζε τους ώμους σου και με το χαμόγελο που έχει χαραχτεί για πάντα μέσα μου, αυτό που αγάπησα και τόσο μου έχει λείψει, κάρφωσες το βλέμμα ίσια στο δικό μου και μου συστήθηκες με τα μελωδικά, σπαστά ελληνικά σου: -Κύριε Μαυρίδη γειά σας, με λένε Ελίζαμπεθ Έσολτζ. Συγχαρητήρια για τη δουλειά σας, τη βρήκα εξαιρετική. Δε με γνωρίζετε, αλλά εγώ σας ξέρω. Έκανες παύση και μου χαμογέλασες ξανά. Η έκπληξή μου ήταν εφ όλης της ύλης. Το γερμανικό όνομα με τη μεσογειακή εικόνα, το βλέμμα σου, αυτό το βλέμμα, η παρουσία σου, ότι έλεγες πως με γνώριζες ενώ εγώ όχι. Σου ανταπέδωσα το χαμόγελο με το καλύτερο δικό μου. -Καθίστε. Σου παραχώρησα το διπλανό σκαμπώ. Βολεύτηκες. -Ώστε με γνωρίζετε; Σε ρώτησα αν ήθελες καφέ και μου είπες ότι προτιμάς να μου εξηγήσεις πρώτα γιατί με γνωρίζεις και κατόπιν να αποφασίσεις. Με παραξένεψες. -Ναι, σας γνωρίζω. Έχω παρακολουθήσει τη δουλειά σας, έχω διαβάσει και τα τρία μυθιστορήματα που μεταφράσατε, ομολογώ με έξοχο τρόπο, όπως έχω διαβάσει και το δικό σας μυθιστόρημα, παρότι με δυσκόλεψαν τα ελληνικά μου που δεν είναι τόσο καλά, παρότι είμαι φιλόλογος. Γερμανικής φυσικά. Σου έκανα το απαραίτητο, όμως αληθινό κοπλιμέντο. -Αλλά είστε Ελληνίδα, παρατήρησα. -Ναι, κατά το ήμισυ. Εχω γεννηθεί και μεγαλώσει εδώ, είμαι γερμανίδα υπήκοος, απάντησες. Στην Ελλάδα έχω πάει μόνο μια φορά. Έκανες ένα διάλειμμα, σας ενοχλεί να καπνίσω ρώτησες, όχι απάντησα, θα καπνίσω κι εγώ, άναψες ένα Ντάβιντοφ λευκό, έστριψα το δικό μου, ρουφήξαμε, συνέχισες. -Όμως δεν σας ξέρω λόγω των μεταφράσεων. Υπάρχει κάτι πέρα από τη λογοτεχνία που μας ενώνει. Αλλά για να σας το εξηγήσω χρειάζεται λίγος χρόνος. Τον διαθέτετε τώρα; Να παραγγείλω εκείνον τον καφέ; Η μήπως να συνομιλήσουμε κάποια άλλη στιγμή; Η έκπληξή μου μεγάλωνε. Δεν είχα πολύ χρόνο, περίπου μια ώρα, σου είπα. Μετά έπρεπε να ετοιμαστώ για τη δεξίωση. Με κόπο στο έλεγα αυτό. Ήδη, από εκείνη την πρώτη στιγμή, προτού μάθω οτιδήποτε για σένα, με είχες γοητεύσει. Ήθελα να μείνω μαζί σου. Αλλά δεν ήταν δυνατόν. Σου αρκούσε μια ώρα; Ναι είπες και παράγγειλες τον καφέ. -Σας ακούω λοιπόν, πολύ ενδιαφέροντα πράγματα μου φαίνονται αυτά! είπα προσπαθώντας να ακούγομαι όσο πιο γοητευτικός μπορούσα. Τι όμορφο να εμφανίζεται ξαφνικά μπροστά σου μια τόσο ωραία γυναίκα και να σου λέει πως σε ξέρει, πως σε έχει διαβάσει. Και μάλιστα σε ξένη χώρα! Χαμογέλασες ξανά και χαμήλωσες το βλέμμα. -Δε φαντάζεστε πόσο ενδιαφέροντα, είπες με νόημα. Και μετά με εκτέλεσες. Μου αποκάλυψες την αλήθεια τόσο ξερά και άμεσα, που όφειλα να είχα καταλάβει πως προτιμάς τις ίσιες κουβέντες, τα πλήρη ξεκαθαρίσματα, πως δε σου αρέσουν οι συναισθηματικές εκπλήξεις. Έπρεπε από εκείνη την πρώτη στιγμή να είχα καταλάβει τι άνθρωπος είσαι Ελίζαμπεθ. http://ta-parakeimena.blogspot.com/2008/01/93.html (Διάλογοι 93, Οι Αναμνήσεις, Χλόη Κουτσουμπέλη)