Homunculus

Είναι αυτό το μικρό ανθρωπάκι μέσα στο μεγάλο μας μυαλό που τα κάνει όλα.Ο homunculus.

Το φάντασμα στη μηχανή του Καίσλερ. Οταν λέμε ότι όλα είναι μέσα στο μυαλό, εννοούμε στην πραγματικότητα ότι όλα είναι ένα τοπίο που αυτός ο νάνος διαβαίνει καβάλα στις πλάτες μας, και που αυτός αποφασίζει τις πιο κρίσιμες στιγμές την κατεύθυνσή μας.

Ο ανθρωπίσκος αυτός είναι η πυξίδα μας και η πορεία που διανύουμε, είναι η αναπάντεχη απόφαση την πιο απαιτητική στιγμή, η φωνή του ανορθολογισμού ή της λογικής, πάντοτε όμως τις στιγμές που η κρίση απαιτεί μια μεγαλόψυχη στάθμιση των γεγονότων. Και με τον όρο μεγαλόψυχη, ενννούμε τη στάση εκείνη που θα επιτρέψει στα γεγονότα να μην αντισταθούν αργότερα στη μνήμη, να μην γίνουν στο μέλλον μνήμες θανάτου και φθοράς, αλλά να φωτιστούν σε μνήμες επίγνωσης και βελτίωσης.

Ζώντας σαν κατασκευαστές της μνήμης, είναι το αδύνατο σημείο μας που συνήθως αγνοούμε ηθελημένα, στη λογοτεχνία, την πολιτική, την καθημερινότητα, ότι τις αποφάσεις μας δεν τις λαμβάνουμε στην πραγματικότητα εμείς οι ίδιοι, αλλά αυτός.

Δεν τις λαμβάνουμε εμείς, γιατί εμείς βρισκόμαστε σε ενα συνεχές εν τω γεννάσθαι και αδυνατούμε να σχηματίσουμε γνώμες και να τραβήξουμε πορείες ζωής, προτού καταλάβουμε ποιοί είμαστε τελικά εμείς που αποφασίζουμε. Ετσι συχνά αναθέτουμε το δύσκολο έργο της απόφασης στον ανθρωπίσκο. Το συνηθίζουμε κι είναι τόσο ασυνείδητο, που σύντομα, αν δεν το ελέγξουμε, όλες οι μεγάλες αποφάσεις του ανατίθενται. Μας ξεκουράζει αυτό.

Τότε κι αυτός αποφασίζει για μας σύμφωνα με τις οδηγίες που του έχουμε δώσει και την δική του αίσθηση για το τι θα μας ικανοποιήσει, η οποία όμως δεν είναι απαραίτητα και δική μας. Γιατί ο ανθρωπίσκος δεν εδρεύει στην καρδιά, αλλά στο μυαλό. Γι αυτό και αν αναζητήσετε συμβολικές εικονογραφήσεις του, θα τον δείτε να εικονίζεται σαν κρετινος με μεγάλα χέρια. Γιατί δεν είναι κανόνας της λογικής να λαμβάνεις πάντα τις αποφάσεις σου με τους κανόνες της λογικής. Ούτε να αποφεύγεις την αυτοκριτική υποστηρίζοντας ότι ευθύνεται άλλος γι αυτές. Δε ζεις τη ζωή θησαυρίζοντας αλλά θησαυρίζεις ζώντας.

Ο ανθρωπίσκος λέγεται έτσι γιατί δεν είναι άνθρωπος. Δεν είναι βέβαια ούτε απάνθρωπος, παρότι συχνά εκεί μας οδηγεί αφού ασυλλόγιστα του επιτρέπουμε να χαλιναγωγεί αντί να επεμβαίνει μόνο στα κρίσιμα. Την επόμενη φορά που θα πάρεις μια απόφαση ζωής θυμίσου ότι τον έχουμε εκεί για τις στιγμές που η διχάλα εμφανίζεται μπροστά μας ξαφνικά και κινδυνεύουμε να τρακάρουμε στο στηθαίο αν δε στρίψουμε κάπου αμέσως. Αλλα στις αποφάσεις που η ζωή δεν εξαρτάται από την ταχύτητα, καλό είναι ν’ αφήνει κανείς την πυξίδα και να κοιτά τον ορίζοντα με τα ίδια του τα μάτια.