Ο έρωτας είναι μια πολιτική πράξη.
Οσο κι αν δε το συνειδητοποιούμε εν τη γεννέσει και στην εξέλιξή του, ο τρόπος που ερωτευόμαστε και διακονούμε τον πόθο μας είναι μια πολιτική επιλογή, που προέρχεται από τις κοινωνικές μας πεποιθήσεις και την κοινωνία μέσα στην οποία ζούμε.Οπως όταν ψηφίζεις ένα κόμμα, αριστερό η δεξιό αδιάφορο, στο μυαλό (των ιδεολόγων, οχι των υποτελών στα βιλαέτια της εξουσίας) επικρατεί η σκέψη μιας κοινωνικής θέσμισης ανάλογης με τα πιστεύω τους, έτσι και στη διαδικασία του έρωτα επικρατεί, πέρα απο τη χημεία, ο τρόπος κοινωνικότητας που έχουμε επιλέξει ως ιδανικό.
Στον μυστικό έρωτα, στο ανομολόγητο πάθος, το κοντινότερο πολιτικό χαρακτηριστικό που μπορεί να δοθεί είναι η αναρχία, όπως στην παρτούζα είναι ο σοσιαλισμός. Για να είναι μυστικός ένας έρωτας, σημαίνει ότι γύρω του υπάρχουν κοινωνικές συνθήκες που δεν επιτρέπουν την δημόσια του εκδήλωση. Οι ερωτευμένοι μπορεί να είναι λχ συνάδελφοι, ανταγωνιστές, άπιστοι, συγγενείς, ομοφυλόφιλοι, να έχουν πολύ μεγάλη διαφορά ηλικίας, κοκ. Οπως οι αναρχικοί φορούν τις ίδιες κουκούλες (που αν τις έβλεπαν στα κεφάλια λαδέμπορων της κατοχής θα τους κρεμούσαν) προκειμένου να επιτεθούν χωρίς η επικρατούσα κοινωνική ομάδα να μπορεί να τους συλλάβει, έτσι και οι ερωτευμένοι που κρύβονται φοράνε κουκούλες. Αντί για μολότωφ κρατάνε βιβλία και ποιήματα. Αντί για συνελεύσεις στο Πολυτεχνείο κάνουν συνελεύσεις για δύο σε ξενοδοχεία, αυτοκίνητα, παραλίες, βουνά, οπουδήποτε απόκοσμα. Είναι οι τρομοκράτες του έρωτα. Κανείς ποτέ δε θα τους συγχωρήσει και το ξέρουν. Ξέρουν επίσης ότι πολλοί θα συμφωνήσουν μαζί τους, αλλά κανείς από αυτούς, την κρίσιμη ώρα της δίκης, δεν θα τους υπερασπιστεί δημόσια. Οι ίδιοι νοιώθουν βέβαια αθώοι, γνωρίζοντας πως για όλους τους άλλους είναι ενοχοι κακουργήματος και πως στο δικαστήριο του έρωτα θα τους επιβληθεί η ανώτερη ποινή.
Νοιώθουν αθώοι γιατί έχουν βιώσει μέχρι το μεδούλι τους την αθωώτητα του έρωτα που προκύπτει χωρίς να αναζητηθεί.Τα ξέρουν όλα αυτά και προχωράνε. Ενίοτε σταματάνε, όταν ο άλλος τους εαυτός, ο πολιτισμένος, αυτός που ψηφίζει τα κόμματα της εξουσίας, αυτός που εχει πλήρως κοινωνικοποιηθεί ενω γνωρίζει πως η κοινωνία στην οποία εντάχθηκε ζέχνει κι είναι αρρωστη, επικρατήσει. Συμβαίνει συχνά. Κανείς δεν μπορεί να αποποιηθεί για πολύ καιρό το ρόλο που παίζει στην κοινωνία, κανείς δεν ψηφίζει κάθε μέρα, κανείς δε σταματάει να εργάζεται παρότι ξέρει πως η μισθωτή εργασία είναι μια μοντέρνα μορφή δουλείας.
Θα σου πω πόσο πολιτική πράξη είναι λοιπόν ο έρωτας. Υπάρχει ένα θεατρικό έργο του Σαρτρ, τα "Βρώμικα Χέρια". Ο κεντρικός ήρωας λέγεται Ουγκώ, αλλά έχει το ψευδώνυμο Ρασκόλνικοφ. Συμβολισμοί... Σε μια χώρα φανταστική, αλλα συμμετεχουσα στον β παγκόσμιο, ο Ρασκόλνικοφ διατάσσεται απο εσωκομματική φατρία να πάει ως γραμματέας σε έναν αριστερό ηγέτη ονόματι Χέντερερ προκειμένου να τον δολοφονήσει. Πηγαίνει, μαζί με τη γυναίκα του και οντως κερδίζει την εμπιστοσύνη του Χεντερερ. Ομως ο μελλον νεκρός, αποδεικνύεται στα μάτια του χαρισματικός ηγέτης και τον πείθει οτι η πολιτική του είναι σωστή, υπό τις δεδομένες συνθήκες πολέμου. Ετσι ο Ουγκώ-Ρασκόλνικφ το μετανοιώνει κι αποφασίζει να μην τον σκοτώσει. Ομως την ώρα που μπαίνει να του το πει, βλέπει τον Χεεντερερ να φιλάει τη γυναίκα του, η οποία επίσης γοητευμένη απο την προσωπικότητα του κομμουνιστή ηγέτη, του την είχε πέσει κατά το κοινώς λεγόμενο. Ετσι ο Ουγκώ πυροβολεί και σκοτώνει τον Χέντερερ, οχι για πολιτικούς αλλα για ερωτικούς λόγους. Αργότερα, οι εσωκομματικοί που τον είχαν στείλει για το φόνο, υιοθετούν την πολιτική του Χεντερερ κατά γράμμα. Τότε ο Ουγκώ -Ρασκόλνικωφ συνειδητοποιεί ότι σκότωσε έναν μεγάλο άνθρωπο, για λάθος λόγο και αρνείται να ακολουθήσει την νέα νομενκλατούρα, ώστε ο δικός του θάνατος να δικαιώσει το θάνατο του ανθρώπου που σκότωσε.Αυτό είναι συνοπτικά το -καταπληκτικό όντως- θεατρικό. Εκεί λοιπόν, στη φάση που ο Χεντερερ πείθει τον Ουγκώ με την ιδεολογία του, υπάρχει ο εξής μονόλογός του:
ΧΕΝΤΕΡΕΡ: "Η αγνότητα είναι μια ιδέα για φακίρηδες και καλόγερους. Εσείς οι άλλοι, οι διανοούμενοι, οι αναρχικοί αστοί, το βρίσκετε σαν πρόσχημα για να μην κάνετε τίποτα. Απολύτως τίποτα. Στέκεστε ακίνητοι με κολλημένους αγκώνες στο κορμί σας, φορώντας γάντια. Εγώ έχω βρώμικα χέρια Μέχρι τους αγκώνες. Τα έχω βουτήξει στα σκατά και στο αίμα. Κι έπειτα; Μήπως φαντάζεσαι ότι μπορείς να κυβερνήσεις αθώα;(...)
ΟΥΓΚΩ: Μπήκα στο κόμμα γιατί οι ιδεολογικοί σκοποί τους είναι δίκαιοι και θα φύγω όταν πάψουν να είναι. Οσο για τους ανθρώπους, δε με ενδιαφέρουν αυτοί που είναι, αλλά αυτοί που μπορούν να γίνουν.
ΧΕΝΤΕΡΕΡ: Εγω τους αγαπώ γιαυτό που είναι. Με όλες τους τις βρωμιές και τα βίτσια τους. Αγα΄πώ τη φωνή τους και τα ζεστά τους χέρια και το δέρμα τους -το πιο γυμνό δέρμα από όλα τα δέρματα - και το ανήσυχο βλέμμα τους και τον απελπισμένο αγώνα που κάνει ο καθένας ενάντια στο θάνατο και στην αγωνία. Για μένα, ένας λιγότερος η περισσότερος άνθρωπος στον κόσμο μετράει πολύ. Εσύ, νεαρέ μου, είσαι ένας εξολοθρεφτής. Σιχαίνεσαι τους ανθρώπους γιατί σιχαίνεσαι τον εαυτό σου. Η αγνότητά σου μοιάζει με το θάνατο και η επανάσταση που ονειρεύεσαι δεν είναι δική μας. Δε θέλεις να αλλάξεις τον κόσμο, θες να τον ανατινάξεις...
Βγάλε την ιδεολογική, πολιτική διαμάχη και βάλε το θέμα του έρωτα. Φαντάσου δυο μυστικούς εραστές, να μιλάνε -για τις τύψεις τους ή για την αντικοινωνική τους συμπεριφορά ας πούμε. Οι διάλογοι, ισχύουν εξίσου. Ιδού:
ΧΕΝΤΕΡΕΡ: "Η αγνότητα είναι μια ιδέα για φακίρηδες και καλόγερους. Εσείς οι άλλοι, οι απόλυτοι, που πιστεύετε στον μονοσήμαντο έρωτα, το βρίσκετε σαν πρόσχημα για να μην κάνετε τίποτα. Απολύτως τίποτα. Στέκεστε ακίνητοι με κολλημένους αγκώνες στο κορμί σας, φορώντας γάντια. Εγώ έχω βρώμικα χέρια Μέχρι τους αγκώνες. Τα έχω βουτήξει στα σκατά και στο αίμα. Κι έπειτα; Μήπως φαντάζεσαι ότι μπορείς να ερωτευτείς αθώα;(...)
ΟΥΓΚΩ: Μπήκα στον έρωτα γιατί οι ιδεολογικοί σκοποί του είναι δίκαιοι και θα φύγω όταν πάψουν να είναι. Οσο για τους ανθρώπους, δε με ενδιαφέρουν αυτοί που είναι, αλλά αυτοί που μπορούν να γίνουν.
ΧΕΝΤΕΡΕΡ: Εγω τους αγαπώ γιαυτό που είναι. Με όλες τους τις βρωμιές και τα βίτσια τους. Αγαπώ τη φωνή τους και τα ζεστά τους χέρια και το δέρμα τους -το πιο γυμνό δέρμα από όλα τα δέρματα - και το ανήσυχο βλέμμα τους και τον απελπισμένο αγώνα που κάνει ο καθένας ενάντια στο θάνατο και στην αγωνία. Για μένα, ένας λιγότερος η περισσότερος άνθρωπος στον κόσμο μετράει πολύ. Εσύ, νεαρέ μου, είσαι ένας εξολοθρεφτής του έρωτα. Σιχαίνεσαι το ανομολόγητο πάθος γιατί σιχαίνεσαι τον εαυτό σου. Η αγνότητά σου μοιάζει με το θάνατο και ο ερωτισμός που ονειρεύεσαι δεν είναι δικός μας. Δε θέλεις να αλλάξεις τον έρωτά, θες να τον ανατινάξεις...
Γιαυτό οι μυστικοί εραστές έχουν τα χέρια βρώμικα μα την ψυχή καθαρή. Ωσπου κάποιος Ρασκόλνικοφ να διαπράξει το εγκλημα για ερωτικό λόγο και να εισπράξει την (αυτο)τιμωρία όταν, αργότερα, καταλάβει τι έκανε. Αλλά εδώ, επεμβαίνει ξανά ο φίλος μας ο Σέξπιρ και μας θυμίζει "ανθρώπινο, πολύ ανθρώπινο"
*****
Εχουν περάσει δυό χρόνια από τότε που γράφτηκε ετούτο το κείμενο. Ετσι, για τη μνήμη.
[Μεταφορά-τροποποίηση από multiforums.gr]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου