Το ευτυχισμένο σαλιγκάρι

Η αγωγή σου ήταν μια εκπαίδευση δεσμώτη.

Αν δεν μπορείς να πετάξεις, είναι γιατί σου είπαν ότι οι άνθρωποι δεν πετάνε. Το μάθημά σου διδασκαλία της υποτέλειας σε θεσμούς, έθιμα, τρόπους ζωής των άλλων, σε επινοημένες συμβάσεις. Χωρίς ακόμα να καταλαβαίνεις γιατί, απο τα μικρά σου χρόνια άρχισες να εξαπατάς τους δασκάλους σου. Ανέπτυξες πολλές προσωπικότητες. Τόσες όσες σου χρειάζονταν για την ικανοποίηση των δικών σου αναγκών. Μερικές για το σχολείο, άλλες για την οικογένεια, κάποιες για τους φίλους και το άλλο φύλο. Αργότερα τελειοποίησες την πολυπροσωπία στον εργασιακό στίβο. Κάθε φορά ανασύρεις εκείνη που εξυπηρετεί καλύτερα αυτό που θες. Και γίνεσαι, είσαι πράγματι αυτή η προσωπικότητα. Είσαι όλοι αυτοί. Σαν τα ετερώνυμα του Πεσσόα, στο αίμα σου κυλάνε εξίσου οι συμπόνοιες και οι φόνοι, είσαι εξίσου ο λογιστής κι ο βαρόνος. Και πάντα νοιώθεις φυλακισμένος στην ετερότητα. Δεν το επέλεξες να βλέπεις το πολλαπλό σου είδωλο κάθε που ξυπνάς, σου επιβλήθηκε. Εσύ ήθελες πάντα να είσαι ένας. Αλλα αυτό το ένα δεν υπάρχει, δεν υπήρξε ποτέ, για κανέναν. Μιλάς για πολλά, τα πάντα αναλύεις, μα πάντοτε αποκρύπτεις την πιό ισχυρή από τις προσωπικότητές σου: αυτήν του φυλακισμένου. Γιατί γνωρίζεις πως η ελευθερία σου θα σημάνει θανάτους. Κάθε σου ελεύθερη πράξη είναι μια δολοφονία κάποιας σύμβασης, παρότι μέσα σου αποτελεί η ίδια πράξη, απόδειξη λατρείας στο παράλογο του βίου. Και η πιο ελεύθερη πράξη σου θα ισοδυναμούσε με αυτοκτονία. Γιατί κάθε σου απόπειρα να λειτουργήσεις σαν ελεύθερος άνθρωπος θα καταλήξει σε αισθήματα ενοχής, σε μια κόλαση ελευθερίας χωρίς νόημα, αφού αυτό που σε κρατάει φυλακισμένο είναι το καλό. Ολα όσα σε έδεσαν είναι, κατά μείζονα λόγο, καλά. Οσα σου έμαθαν είναι καλά. Οσα δεν είναι καλά, μπορείς να αμφισβητήσεις εύκολα: Θεέ, δεν υπάρχεις. Εργασία, είσαι δουλεία. Φασίστα, ψόφα. Μα όσα δεν αμφισβητούνται μέσα σου, είναι καλά. Κι εσύ ο ίδιος ακόμα ως καλά τα αναγνωρίζεις. Και τότε αντιλαμβάνεσαι πως είσαι φυλακισμένος του καλού, μα δεν είσαι κακός. Οι κακοί είναι στις φυλακές τις άλλες, αυτές χωρίς κάγγελα, και φορούν γραββάτες. Αυτό που απαιτεί από εσένα η ζωή για να ζήσεις χωρίς να τρελαθείς, είναι να μη δείξεις ποτέ σε κανέναν πως αντιλαμβάνεσαι την ειρκτή σου και τον λόγο που σου έχει επιβληθεί. Να μη δείξεις ποτέ πως γνωρίζεις πως ελεύθερη βούληση δεν υπάρχει και πως μονάχα η υποτέλεια στο καλό, η ίδια η φυλάκισή σου δηλαδή, είναι η ευτυχία σου. Η απόδειξη του παράλογου είναι πως μόνο ως φυλακισμένος μπορείς να ευτυχείς και μόνο χρησιμοποιώντας τα λαγούμια ελευθερίας των ετερώνυμων μπορείς να είσαι ελεύθερος. Μόνο όταν δυστυχείς ευτυχεί ο άλλος κι εσυ αγαπάς τον άλλον πιο πολύ απο σένα. Κι έτσι αντί να ζεις, γράφεις. Στο μυαλό σου υπάρχει εκείνη η κοινωνική θέσμιση που θα γκρέμιζε τον τοίχο του κελιού χωρίς να καταπλακώσει τους απέξω. Ναι, θα μπορούσε, λες. Θα μπορούσε αν η διαπαιδαγώγησή μας δεν ήταν μια εξοικείωση στα δεσμά. Μα είναι αργά γιαυτό. Αν ξεφύγεις, αν επιχειρήσεις να γίνεις εσύ ο "ήρωας" που σχηματίζεις, αν προσπαθήσεις να διαλαλήσεις το παράλογο, η κατάρρευση θα συμπαρασύρει τα πάντα. Νομίζεις πως μιλάω για σένα; Ειδικά για σένα; Είναι γιατί υπάρχει κάτι καθολικό στη φυλακή του καλού, κάτι γνώριμο σε όλους στην πααράσταση. Το καταλαβαίνεις στα όνειρα , εκεί που το καλό και το κακό δεν διαχωρίζονται και ο ένας εαυτός, εκείνος που στο ξύπνιο αποτελεί συγχώνευση ρόλων, εγείρεται και παίρνει τη σκυτάλη. Η ελευθερία που γεύεσαι τότε, δεν είναι μια ελευθερία του κακού, δεν χρειάζεται να σταματήσει εκεί που αρχίζει του άλλου, αφού μπορείτε να είστε ελεύθεροι μαζί. Κάθε σου κύτταρο το νοιώθει. Μα είναι μια ελευθερία ανέφικτη στο ξυπνητό, επειδή το κόστος της κοινωνικής ζωής είναι το ταξίδι του ατομικού σου Πέτρου ερημίτη. Γελάς. Πέρασαν χρόνια μέχρι να καταλάβεις το νόημα της εσωτερικής εξορίας. Χρόνια μέχρι να συνειδητοποιήσεις πως η δυστυχία της ύπαρξης είναι η ευτυχία της φυλακής. Πέρασαν χρόνια για να καταλάβεις πως οι παιδαγωγοί σου δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς, γιατί αν πεις στο παιδί πως μπορεί να πετάξει θα γκρεμοτσακιστεί απ την ταράτσα. Και για να αντιληφθείς πως κι εσύ, ναι, κι εσύ που τα κατανόησες πια, την ίδια σχεδόν διαπαιδαγώγηση θα αφήσεις στα παιδιά σου. Και γελάς. Γελάς τρελά και χαίρεσαι που θα το κάνεις, που θα τα βασανίσεις όπως βασανίστηκες. Επειδή δρόμος που στον δείχνουν δεν έχει ενδιαφέρον. Τα χρόνια που πέρασαν σου έχουν αφαιρέσει τα φτερά. Δε θα πετάξεις ποτέ. Η γνώση, η επιγνωση, μόνο επίγειες χαρές θα σου φέρει. Να, σαν αυτήν εδώ, τον οικειοθελή σου εγκλεισμό στην ευτυχία. Και ξαναγελάς, γελάς ακατανόητα, έχοντας πια ξεκαθαρίσει μέσα σου την απάντηση στο ερώτημα του δυστυχισμένου πελαργού που έφαγε ένα ευτυχισμένο σαλιγκάρι.