Γιατί αν δεν υπήρχαν τα παραμύθια θα τα γράφαμε

"Στις κοινωνικές μας επαφές, πάντοτε ερμηνεύουμε έναν ρόλο. Ως ερμηνευτές, συχνά έχουμε μεγαλύτερη επίγνωση των προτύπων που θα μπορούσαμε να είχαμε ακολουθήσει αλλά δεν το κάναμε, παρά εκείνων που ακολουθούμε χωρίς να το σκεφτούμε. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αποδεχτούμε ότι η εντύπωση της πραγματικότητας που καλλιεργεί μια παράσταση είναι κάτι το λεπτό και εύθραυστο. Η εκφραστική συνοχή που απαιτείται στα δρώμενα καταδεικνύει μια κρίσιμη ασυμφωνία ανάμεσα στον αναπόφευκτα ανθρώπινο, και στον κοινωνικοποιημένο εαυτό μας. Ως ανθρώπινα όντα είμαστε, απ ό,τι φαίνεται, πλάσματα με ποικίλες παρορμήσεις, με ψυχική ενέργεια και διάθεση που μεταβαλεται απο τη μια στιγμή στην άλλη. Ως χαρακτήρες όμως που εκτίθενται σε ένα κοινό δεν πρέπει να παρουσιάζουμε μεταπτώσεις. Οπως υποστήριξε ο Ντύρκεμ, δεν επιτρέπουμε στην ανώτερη κοινωνική μας δραστηριότητα να ακολουθεί την τροχιά των σωματικών μας καταστάσεων, όπως κάνουν οι αισθήσεις μας και η όλη σωματική μας συνείδηση. Οπως λέει ο Σανταγιάνα, η διαδικασία της κοινωνικοποίησης όχι μόνο μεταμορφώνει, αλλά και παγιώνει:Αλλά είτε η όψη που παίρνουμε είναι χαρωπή είτε λυπημένη, υιοθετώντας και τονίζοντάς την, ορίζουμεε τον κυρίαρχο χαρακτήρα μας. Στο εξής, και για όσο τελούμε υπό την επήρεια αυτής της αυτογνωσίας, δεν ζούμε απλώς, υποδυόμαστε. Συνθέτουμε και παίζουμε τον εκλεκτό μας χαρακτήρα, φοράμε το μεγαλόπρεπο ύφος της περίσκεψης, υπερασπιζόμαστε και εξιδανικεύουμε τα πάθη μας, ενθαρρύνουμε πειστικά τον εαυτό μας να είναι αυτό που θέλουμε να είμαστε, αφοσιωμένος ή περιφρονητικός, ή απρόσεκτος ή αυστηρός, μονολογούμε (μπροστά σε ένα φανταστικό κοινό) και τυλίγουμε γύρω μας με χάρη το μανδύα του αναπαλλοτρίωτου ρόλου μας. Ετσι ενδεδυμένοι, επιζητούμε το χειροκρότημα και προσδοκούμε να πεθάνουμε εν μέσω καθολικής σιγής. Διακηρύσσουμε ότι ο βίος μας συνάδει προς τα λεπτά αισθήματα που έχουμε εκφράσει, όπως προσπαθούμε να πιστέψουμε στη θρησκεία που διακηρύσσουμε. Οσο μεγαλύτερες οι δυσκολίες, τόσο πιο μεγάλος και ο ζήλος μας. Κάτω απο τις διακηρυγμένες αρχές και δεσμεύσεις του λόγου μας πρέπει να κρύψουμε επιμελώς όλες τις ανισότητες των διαθέσεων και συμπεριφορών μας, κι αυτό δίχως υποκρισία, εφόσον ο ακούσια επιλεγμένος χαρακτήρας μας είναι πιο αληθινά ο εαυτός μας απ ό,τι η ροή των αθέλητων ονείρων μας.Το πορτρέτο που έτσι φιλοτεχνούμε κι επιδεικνύουμε ως το αληθινό μας πρόσωπο, μπορεί κάλλιστα να είναι μεγαλόπρεπης τεχνοτροπίας, με τον κίονα και την αυλαία και το απόμακρο τοπίο κι ένα δάχτυλο να δείχνει τη γήινη σφααίρα ή το κρανίο του γελωτοποιού Γιόρικ και της φιλοσοφίας. Αλλά αν το ύφος μας αυτό είναι εμφυτο και η τέχνη μας καίρια, όσο πιο πολύ μεταμορφώνει το μοντέλο της, τόσο πιο βαθειά κι αληθινή τέχνη θα είναι. Η αυστηρή προτομή ενός αρχαϊκού αγάλματος, που μόλις και εξανθρωπίζει τον μαρμάρινο όγκο, εκφράζει πολύ πιο εύχτοχα ένα πνεύμα απ ό,τι η μουντή πρωινή όψη ή οι περιστασιακοί μορφασμοί ενός ανθρώπου. Οποιος νοιώθει σιγουριά για το μυαλό του η περηφάνεια για το αξίωμά του ή αγωνιά για το καθήκον του, υιοθετεί ένα τραγικό προσωπείο. Το εξουσιοδοτεί να είναι ο εαυτός του και του μεταφέρει όλη του τη ματαιοδοξία. Ενω παραμένει ζωντανός και υποκειται, όπως καθετί που υπάρχει, στην υπονομευτική ροή της ίδιας του της υπόστασης, έχει αποκρυσταλλώσει την ψυχή του σε μια ιδέα και, υπερήφανα μάλλον παρά με θλίψη, έχει προσφέρει τη ζωή του στο βωμό των μουσών.Η αυτογνωσία, όπως κάθε τέχνη ή επιστήμη, αποδίδει το υλικό της μέσα από ένα νέο μέσο, το μέσο των ιδεών, όπου αυτό χάνει τις παλιές του διαστάσεις και την παλιά του θέση. Οι ζωώδεις έξεις μας μεταλλάσονται από τη συνείδηση σε δεσμούς και καθήκοντα, και τότε γινόμαστε "πρόσωπα' ή προσωπεία." Ερβιν Γκόφμαν, Η παρουσίαση του εαυτού http://www.protoporia.gr/product_info.php/products_id/289724 ~~~ Ηταν κάποτε δυό νέοι που ερωτεύτηκαν. Η ζωή τους κυλούσε ανταμωμένη κι όλα είχαν ένα νόημα από φως και σιωπή. Μια μέρα, εκείνη του χάρισε ένα κρυστάλλινο φυλαχτό. -Εδώ μέσα, του είπε, βρίσκεται ολόκληρη η αγάπη μου για σένα. Είναι ενα σπάνιο φυλαχτό, δώρο μακρινού αυτοκράτορα προς τον πατέρα μου. Είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί μπορεί να περιβάλλει το πιο δυνατό συναίσθημα. Στο δίνω γιατί σε αγαπώ. Αν παρατηρήσεις καλά στο σκοτάδι, θα δεις να λάμπει για σένα. Πρόσεξέ το όσο εμένα. Τρελός απο τη χαρά του εκείνος, τοποθέτησε το κρυστάλλινο φυλαχτό σε ενα τραπέζι και το παρατηρούσε όπως έλαμπε τα βράδια. Του κρατούσε παρέα όσο εκείνη έλειπε. Τα μεσημέρια αναζητούσε την καλή του και τα βράδια την αντάμωνε πάλι στις φωτεινές ανταύγειες του. Ηταν το πιο πολύτιμο αντικείμενο που είχε ποτέ στη ζωή του. Ομως ένα βράδι που ο νέος είχε πιει λίγο κρασί παραπάνω, παραπάτησε, σκόνταψε, εσπρωξε το τραπέζι και το φυλαχτό έπεσε. Σαν σε αργή κίνηση, με την απελπισία να παραμορφώνει τα χαρακτηριστικά του, το είδε να συντρίβεται στο έδαφος και σβήνοντας να γίνεται χίλια κομμάτια. Γονάτισε απο πάνω κι έκλαψε. Από την επόμενη κιόλας ημέρα, εκείνη σταμάτησε να τον θέλει. Οταν τον ρώτησε αν έλαμψε το προηγούμενο βράδι το φυλαχτό, εκείνος της είπε την αλήθεια. Δεν μπορούσε να της το κρύψει. Το πρόσωπό της πέτρωσε. -Σου είχα πει πως ήταν ένα σπάνιο δώρο. Ηταν εκεί μέσα όλη η αγάπη μου για σένα. Κι οταν σπάσει το γυαλί, δεν ξανακολλάει.. Μάταια ο νέος προσπάθησε να εξιλεωθεί. Οσα συγνώμη κι αν ζήτησε, όσο κι αν καταράστηκε το κρασί και την κακιά την ώρα, εκείνη παρέμεινε αμετάπιστη. Πέρασαν μέρες, γιναν μήνες κι έγιναν χρόνια που εκείνος προσπαθούσε να τη γλυκάνει ξανά, όλους τους πιθανούς και απίθανους τρόπους μεταχειρίστηκε για να συγχωρεθεί, έπεσε πολύ χαμηλά κι έφτασε ακόμα και να γονατίσει εκλιπαρώντας την, μα εκείνη πάντοτε την τελευταία στιγμή, ύψωνε εναν τοίχο ανάμεσά τους και του έλεγε πως το κρύσταλλο δεν υπάρχει πια και δε θα λάμψει ξανά ποτέ. Ακόμα κι όταν απείλησε πως η ζωή του δεν είχε πια νόημα και δεν τη θέλει, εκείνη παρέμεινε ψυχρή κι απόμακρη. Μια μέρα, μετά απο πολύν καιρό, από τον νέο είχε απομείνει πια η σκιά του. Κοιτάχτηκε στο νερό και είδε τον αντικατοπτρισμό αυτού που κάποτε ήταν ο εαυτός του. Τότε αποφάσισε να δώσει ένα τέλος στην αγωνία του. Αποφασιστικά, πήγε και τη βρήκε. -Είσαι ελεύθερη απο μένα, της είπε. Θα με ξαναδείς μονάχα αν κι εσύ με λαχταρήσεις. Ξέρεις, όταν δυο που αγαπήθηκαν πεθαίνουν ένας, θολώνει το φως σε όλα τα κρύσταλλα της γης. Και φεύγοντας της άφησε ενα κουτί με το τελευταίο του, όπως είπε, δώρο. Εκείνη παρέμεινε αμίλητη κοιτώντας τον να φεύγει. Αφησε το δώρο του στο τραπέζι της και δεν το άγγιζε για αρκετή ώρα. Δεν ήθελε τίποτα δικό του, μόνο να την αφήσει ήσυχη ήθελε. Τελικά, πριν πέσει για ύπνο, αποφάσισε να το ανοίξει. Εβγαλε απο μέσα το κρυστάλλινο φυλαχτό. Το κοίταξε ξανά. Ηταν το ίδιο εκείνο φυλαχτό. Δεν πίστευε στα μάτια της. Επειτα το κοίταξε πάλι, πιο προσεκτικά. Τώρα βλέπει. Κι αυτό που βλέπει, κάνει τα μάτια της να υγραίνονται. Το φυλαχτό έχει ξανακολληθεί. Εκείνος μάζεψε ενα προς ένα όλα τα κομμάτια. Είχε μπροστά του ενα παζλ χιλίων κομματιών γυαλιού. Κάθισε και το ξαναταίριαξε. Φαίνονται επάνω του οι γραμμές των ραγισμάτων. Μα η δουλειά είναι τέλεια. Πρέπει να του χρειάστηκαν μήνες. Τι μήνες, χρόνια. Το σχήμα είναι το ίδιο όπως πριν. Οι χαραγματιές έχουν προσεγγίσει η μια την άλλη με απίστευτη ακρίβεια. Δουλειά χειρουργείου. Οι αντανακλάσεις των ματιών της πάνω στο φυλαχτό, δεν είναι τόσο καθαρές όπως ηταν πριν, όμως δίνουν το ιδιο περίγραμμα. Βλέπει το πρόσωπό της μέσα στα ραγίσματα. Είναι σα να έχει επιμελημένες ρυτίδες. Της πηγαίνουν οι ρυτίδες. Κι όπως το βράδι σκεπτική κοιτούσε το κρυστάλλινο φυλαχτό, εκείνο φεγγοβόλησε. (Το μισό κείμενο είναι αντιγραφή απο το εξαιρετικό βιβλίο του Γκόφμαν και το υπόλοιπο μεταφορά-τροποποίηση απο Μουλτιμπλογκς.τζιαρ)